Kocaeli benim aile şehrim; annemin, babamın, eşimin, çocuklarımın yaşadığı şehir. Bu şehirde, ailemin etrafında kurduğum güvenli ve nitelikli küçük çevrenin dışında geçirdiğim zaman oldukça sınırlı. Eğitim ve iş hayatım Ankara’da geçtiği için Kocaeli’nde çok geniş bir sosyal sermayem olduğunu söyleyemem. Bununla birlikte, yöneticisi olduğum uluslararası çalışmalar yapan Rönesans Enstitüsü Derneğimiz Ankara’dan Kocaeli’ne nakil olduğu için, yerelde önemli bir etkinlik olduğunda katılmaya özen gösteriyorum. Bu haftanın Kocaeli’ndeki önemli etkinliklerinden biri de Kocaeli Gazetesi’nin yayın hayatının 50. yılını kutlama töreniydi.
Yazıyor! Yazıyor! Kocaeli Gazetesi yazıyor!
Kocaeli Gazetesi, 50 yıl boyunca şehrin farklı anlarına tanıklık etmiş, yazmaya devam etmiş ve Kocaeli’nin hafızası olmuş. Törende çok değerli konuşmalar yapıldı. Ancak bende en büyük etkiyi, Erkan Ünal Beyefendi’nin etkili konuşmasındaki Japonya’ya ilişkin sözleri yarattı. Japonya kültürüne ve etik değerlerine duyduğum özel ilgiden kaynaklı bir “algıda seçicilik” de denilebilir belki, ancak beni asıl yazmaya teşvik eden ifadeler işte o gerçekçi ve mütevazı konuşmada gizliydi: “Bugün Japonya’da olsaydık büyük ihtimalle 50. Yılı kutlamazdık çünkü Japonya’daki işletmeler için 50 yıl uzun bir dilim değil.” (Japon şirketlerinin çoğu asırlık geçmişe sahiptir ve uzun vadeli sürdürülebilirliğe odaklanır.) Veriler bu kadar net iken, Japonya’dan öğrenecek çok şey olduğu yönündeki tezim bir kez daha doğrulandı. Bu durum karşısında sorgulamadan edemedim.
Sorgulamak…
Erkan Bey’in sözleri bende derin bir sorgulamaya yol açtı:
Türkiye’de Japonya’yı gerçek anlamda ne kadar duyuyoruz, ne kadar konuşuyoruz? Kocaeli’den Japonya’yı anlatsak kim dinler?
Hemen aklıma en son yaşadığımız bir örnek geldi. Kocaeli Üniversitesi, Marmarakaf’a, deprem konusundaki çalışmalarıyla bilinen ünlü Japon Mimar Moriwaki Yoshinori’yi getirdi. Moriwaki, ilk defa Kocaeli’de klasik deprem anlatısının ötesine geçerek gençlere kendi kariyer yolculuğunu anlattı. 
O da çok heyecanlıydı. Bitirdiği sunumu benimle paylaştığında saat gece 02.23’ü gösteriyordu.
Moriwaki, Türkiye’deki 35 yıllık kariyerini anlattı, 70 yaşını geride bırakmasına rağmen hâlâ nasıl dinamik ve üretken olduğunu göstererek gençlere ilham verdi. Neredeyse gören herkes fotoğraf çektirmek istedi ama Kocaeli Üniversitesi’nin basın biriminden başka basın temsilcisi yoktu.
Kocaeli basını orada değildi, görmedi, duymadı, dinlemedi, paylaşmadı. Hayat gayesi Türkiye’yi potansiyel büyük İstanbul depremine hazırlamak olan Moriwaki’nin bu önemli hikayesini basın yazmayınca, biz yazdık.
Bu tür durumlar düşündürüyor:
Yerel basın sadece sansasyonel konularla mı ilgilenmeli? Uzun vadede, görünenin ötesinde etki oluşturabilecek bilgilendirici, ilham verici anlatıların ve emeğin hiç mi önemi olmaz?
Bu soruların sonu gelmez; insan sordukça sorar…Ancak sadece sorgulamak yetmez. “Peki ne yapmalı?” diye sorarlar. Sorgulamak önemli, ancak yetkinliği artırmak ve kalıpların ötesine çıkmak için merakla araştırmalı.
Araştırmak…
İkigai, Kaizen, Kalite Yönetimi… Japonya kültür ve değerleri hakkında yetkinliği artırmak için araştırmaya değer o kadar çok şey var ki. Japonya sadece ekonomik bir güç olarak değil, aynı zamanda teknolojisi, çalışma etiği ve değerleri bakımından da yakından incelenmesi gereken bir ülke.
Bu bağlamda, ortak ilgimizi başka akademisyenlerle birlikte bir kitaba dönüştürme çalışmamız devam ediyor. Biz akademik olarak araştırmaya devam ederiz, ancak bunun dışında gündemi de Japonya ile ilgili hale getirebilirsek güzel olmaz mı? Türkiye’ye Japonya’yı Kocaeli’den anlatsak nasıl olur?
Biliyorum, Kocaeli gündemi yoğun. Sürekli bir olay var ülkede; siyasi gündem dersen yazacak çok şey var. Ancak diğer yandan, Kocaeli basınına nacizane bir önerim var:
Gündemin dışında bilgilenmek, kültürlenmek için de Kocaeli basınını takip etmek isteyen okuyucular olabilir. Böyle bir ilginin de varlığını dikkate alan yazıları görmek harika olur.
Ama sadece araştırmak yetmez. Etki üretmeli! İlgi alanı ortak olan insanlarla bir araya gelmeli, birbirini sosyal ve kültürel anlamda besleyen bilinçli bir topluluk oluşturmalı ve birlikte üretmeliyiz.
Birlikte Üretmek…
İşte tam bu noktada, Japonya birlikte üretme kültürünü yaygınlaştırmak için güzel bir değerler kümesi sunuyor.
Japonya’nın birlikte üretme kültürü, İkigai, Kaizen ve Kalite Yönetimi gibi değerleriyle Kocaeli için ilham verici olabilir. Kocaeli’nin sanayi ve eğitimdeki güçlü yapısı, bu değerlerin benimsenmesi ve yaygınlaşması için uygun bir zemin sunar. Özellikle üretim sektöründe Kaizen prensiplerinin uygulanması verimliliği artırabilir. Üniversiteler ve sivil toplum kuruluşları aracılığıyla İkigai felsefesi ve Kalite Yönetimi anlayışı farklı kesimlere ulaştırılabilir. Kocaeli’nin lokomotif rolü, Türkiye’de bu değerlerin daha geniş kitlelere ulaşmasına öncülük edebilir; böylece etik ve nitelikli işbirliği kültürü güçlenebilir.
O halde, Japonya konusunda bilgi birikimini toplumumuzda artırmak ve Kocaeli’nde yeni işbirliklerine ilham verebilmek için şahsen neler yapacağımı sıralayalım. Belki okuyanlarla ortak fikirler gelişir.
Öncelikle, Japonya ile ilgili bir kitap çalışmamız devam ediyor. Geçen yıl diplomatik ilişkilerimizin 100. yılını tamamladığımız Japonya ile daha verimli yeni bir yüzyılı geçirmemiz için katkı sunan bir kitap olacak. Çok yazarlı olan bu kitapta, Kocaeli’nden de yazarların olmasını; şehrin bu kitabı bir şekilde sahiplenmesini dilerim. Aşağıdaki paylaştığım fikirler ise geliştirmeye açık olduğum beyin fırtınalarıdır:
- Japonya hakkında araştırdıklarımı Kocaeli’ndeki bir yerel gazetede paylaşmaktan memnuniyet duyacağımı belirtmek isterim. İlham kaynağı olduğu için ilk teklifimi Kocaeli Gazetesi’ne ileteceğim. Uygun koşullar oluşmazsa o zaman başka gazeteleri de değerlendirebilirim. Okuyucu kitlesi olan bir gazetede yayınlamak anlamlı olur ancak koşullar uygun olmazsa, derneğimizin web sitesi bu katkıyı sunabilir.
- Japon firmaların çoğunluğu Kocaeli’nde ve Marmara Bölgesi’nde. Bu firmalarla ekonomik işbirliğinin ötesine geçen, eğitim ve kültür odaklı işbirliklerini nasıl oluşturabileceğimizi keşfetme gayretinde olacağım.
İşte böyle, bu vesileyle hem Kocaeli basınına yazdım hem de hayattaki duruşum olan sorgulamak, araştırmak ve birlikte üretmeyi Kocaeli özelinde paylaştım. İlgi olsun ya da olmasın, Japonya’yı araştırmaya; sayıların ötesinde nitelik ve etiği gözeten kişilerle birlikte üretmeye devam edeceğim.
Özgür Yaşar Akyar; bilgisayar mühendisi, araştırmacı, eğitimci ve bir doğa savunucusu olarak bireysel yaşam kalitesini artırma konusunda tutkuludur. Akademik çalışmaları; eğitim teknolojileri, beden eğitimi ve spor, öğretmen eğitimi, kapsayıcı eğitim ve akıllı öğrenme için blokzincir konularını kapsamaktadır.